Tuần qua (28/8 – 2/9), Gabon đang là tâm điểm của dư luận quốc tế sau khi quân đội nước này tuyên bố đảo chính. Liên hợp quốc và nhiều nước trên thế giới đã lên tiếng kêu gọi các bên tại Gabon ưu tiên lợi ích quốc gia, đảm bảo an ninh và ổn định đất nước.

Cộng đồng quốc tế lên án cuộc đảo chính tại Gabon

Chủ tịch Ủy ban Liên minh châu Phi (AU) Moussa Faki Mahamat. (Ảnh: Reuters)

Liên hợp quốc, Liên minh châu Âu, Liên minh châu Phi và Chính phủ nhiều nước đã bày tỏ lo ngại về tình hình Gabon sau khi các sĩ quan nổi loạn ở quốc gia Trung Phi tuyên bố  đã nắm quyền và bắt giữ Tổng thống Ali Bongo Ondimba.

Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã lên án cuộc đảo chính tại Gabon, kêu gọi tất cả những người liên quan “kiềm chế, tham gia vào một cuộc đối thoại toàn diện, có ý nghĩa và đảm bảo nhà nước pháp quyền”.

Ông Stephane Dujarric, Người phát ngôn của Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres nhấn mạnh: “Tổng thư ký đang theo dõi chặt chẽ tình hình đang diễn biến ở Gabon, kiên quyết lên án việc sử dụng đảo chính như một phương tiện để giải quyết vấn đề hậu bầu cử. Tổng thư ký tái khẳng định sự phản đối mạnh mẽ đối với các cuộc đảo chính quân sự, kêu gọi tất cả các bên liên quan kiềm chế, tham gia vào một cuộc đối thoại toàn diện và có ý nghĩa, đồng thời đảm bảo luật pháp và nhân quyền được tôn trọng đầy đủ. Liên hợp quốc luôn sát cánh cùng người dân Gabon”. 

Ngày 30/8, Chủ tịch Ủy ban Liên minh châu Phi (AU) Moussa Faki Mahamat tuyên bố “cực lực lên án” điều mà ông gọi là một cuộc đảo chính ở Gabon. Ông Faki mô tả hành động này là "sự vi phạm trắng trợn" các công cụ pháp lý và chính trị của AU. Bên cạnh đó, Chủ tịch Hội đồng An ninh và Hòa bình của AU Willy Nyamitwe đã triệu tập cuộc họp khẩn cấp với Đại sứ các nước Burundi, Senegal và Cameroon để phân tích tình hình đảo chính ở Gabon.

Trước đó cùng ngày, một số sĩ quan quân đội cấp cao Gabon tuyên bố đã lên nắm quyền lãnh đạo đất nước, đồng thời giải tán Chính phủ, Thượng viện, Hạ viện và Tòa án Hiến pháp. Động thái diễn ra sau khi cơ quan bầu cử nhà nước thông báo Tổng thống Ali Bongo Ondimba, 64 tuổi, đắc cử nhiệm kỳ thứ 3. Một số sĩ quan quân đội cho biết Nhà lãnh đạo này đang bị quản thúc tại gia, trong khi nhiều người thân cận với ông đã bị bắt giữ.

Cuộc đảo chính tại Gabon diễn ra chỉ hơn 1 tháng sau cuộc đảo chính tại Niger. Tổng thống Nigeria Bola Tinubu, hiện giữ chức Chủ tịch Cộng đồng Kinh tế các quốc gia Tây Phi (ECOWAS) cho biết đang hợp tác chặt chẽ với các nhà lãnh đạo châu Phi khác nhằm bàn cách ứng phó với tình hình Gabon. Liên minh châu Phi, Liên minh châu Âu lên án các sự kiện và kêu gọi quân đội đảm bảo an toàn cho Tổng thống Ali Bongo Ondimba và gia đình. Trong khi đó Nga và Trung Quốc cho biết hai nước hy vọng sự ổn định sẽ nhanh chóng trở lại với quốc gia Trung Phi.

Liên hợp quốc thúc đẩy khôi phục hòa đàm tại CH Cyprus

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres. (Ảnh: UN)

Ngày 28/8, Trợ lý Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) phụ trách châu Âu, Trung Á và châu Mỹ, ông Miroslav Jenca đã gặp riêng rẽ Tổng thống CH Cyprus Nikos Christodoulides và lãnh đạo cộng đồng người Cyprus gốc Thổ Nhĩ Kỳ Ersin Tatar để thảo luận việc tái khởi động các cuộc đàm phán hòa bình đang bị đình trệ tại quốc đảo này.

Ông Jenca được Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres giao nhiệm vụ đánh giá triển vọng nối lại hòa đàm để tìm giải pháp cho vấn đề đảo Cyprus.

Phát biểu với báo giới sau hai cuộc gặp, ông Jenca cho biết Tổng thư ký Guterres rất quan tâm tình hình đảo Cyprus và sẽ nỗ lực hết sức để giúp tìm kiếm giải pháp cho vấn đề tại đây. Ông Jenca bày tỏ hy vọng "trong tương lai sẽ có điểm chung để nối lại các cuộc đàm phán hòa bình vì lợi ích của tất cả các bên”.

Chuyến thăm của đặc phái viên Jenca tới Cyprus diễn ra hơn 1 tuần sau một cuộc tấn công của người Cyprus gốc Thổ Nhĩ Kỳ nhằm vào lực lượng gìn giữ hòa bình LHQ đang ngăn chặn việc xây dựng một con đường trái phép tại vùng đệm gần Pyla - một ngôi làng ven biển phía Đông Nam đảo Cyprus, nơi sinh sống của cả người Cyprus gốc Hy Lạp và gốc Thổ Nhĩ Kỳ.

Ông Jenca dự kiến sẽ đến khu vực trên để tìm hiểu tình hình liên quan.

Mỹ - Trung nhất trí khởi động đối thoại kiểm soát xuất khẩu

Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo đối thoại với Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào ở Bắc Kinh ngày 28/8. (Ảnh: AP)

Ngày 28/8, Bộ Thương mại Mỹ xác nhận nước này và Trung Quốc đã nhất trí khởi động cuộc đối thoại nhằm trao đổi thông tin về việc thực thi các biện pháp kiểm soát xuất khẩu cũng như xây dựng nhóm công tác giải quyết các vấn đề thương mại.

Theo Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo, cuộc gặp giữa bà và Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào tại Bắc Kinh ngày 28/8 đã mang lại cơ hội để hai bên bớt hiểu lầm về các chính sách an ninh của Mỹ đối với Trung Quốc.

Trước đó, tháng 10/2022, Mỹ đã áp đặt các hạn chế sâu rộng đối với việc xuất khẩu chip, công nghệ và thiết bị sản xuất chip tiên tiến sang Trung Quốc. Washington cũng cấm công dân Mỹ tham gia phát triển hoặc sản xuất chip tại các cơ sở của Trung Quốc nếu không có được phép của Chính phủ. Trong khi đó, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết, kể từ ngày 1/8, nước này áp đặt hạn chế xuất khẩu đối với hai kim loại quan trọng cần thiết cho sản xuất chất bán dẫn là gali và germani. Theo đó, việc xuất khẩu gali và germani bắt buộc phải có giấy phép đi kèm, trong đó mục đích xuất khẩu và đơn vị cuối cùng tiếp nhận lô hàng xuất khẩu phải được khai báo rõ ràng.

Chưa giải quyết được những bất đồng, do vậy hai bên đã nhất trí thành lập một nhóm công tác để "tìm kiếm giải pháp về các vấn đề thương mại và đầu tư cũng như thúc đẩy lợi ích thương mại của Mỹ ở Trung Quốc". Theo đó, nhóm công tác sẽ họp 6 tháng một lần ở cấp Thứ trưởng, và phía Mỹ sẽ đăng cai tổ chức cuộc họp đầu tiên vào đầu năm tới.

Bên cạnh đó, Washington và Bắc Kinh sẽ triệu tập một cuộc họp chung với chuyên gia của cả hai nước nhằm thảo luận chuyên sâu về việc tăng cường bảo vệ bí mật thương mại và thông tin kinh doanh bảo mật. Hai bên cũng đặt mục tiêu thực hiện các cuộc gặp thường niên cấp Bộ trưởng Thương mại. Ngoài ra, hai bên nhất trí khởi động đối thoại nhằm "trao đổi thông tin thực thi kiểm soát xuất khẩu". Đây được xem như một nền tảng để "giảm bớt sự hiểu lầm về các chính sách an ninh quốc gia của Mỹ”. 

Bộ trưởng Thương mại Mỹ đang có chuyến thăm Trung Quốc từ ngày 27 - 30/8. Chuyến thăm của bà Gina Raimondo nối tiếp loạt chuyến thăm Trung Quốc của các quan chức cấp cao trong Chính phủ Mỹ diễn ra trong vài tháng trở lại đây nhằm xoa dịu căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. 

Hàn - Nhật - Trung lên kế hoạch tổ chức hội nghị thượng đỉnh vào cuối năm nay

Tại Hội nghị Thượng đỉnh ba bên đầu tiên vào năm 2008, lãnh đạo 3 nước Hàn Quốc,Nhật Bản, Trung Quốc đã nhất trí tổ chức hội nghị thường niên và luân phiên. (Nguồn: 123rf)

Ngày 29/8, hãng tin Kyodo dẫn lời Đại sứ Hàn Quốc tại Mỹ Cho Hyun-dong cho biết nước này, Nhật Bản và Trung Quốc có kế hoạch tổ chức hội nghị thượng đỉnh ba bên vào cuối năm nay. Nếu diễn ra, đây sẽ là hội nghị thượng đỉnh ba bên đầu tiên giữa Hàn Quốc, Nhật Bản và Trung Quốc được tổ chức trong khoảng 4 năm qua. 

Phát biểu tại sự kiện, do Trung tâm Nghiên cứu chiến lược quốc tế (CSIS), có trụ sở ở Washington D.C (Mỹ) tổ chức, Đại sứ Cho Hyun-dong nhấn mạnh Hàn Quốc - nước đang giữ cương vị Chủ tịch Hội nghị thượng đỉnh Hàn-Nhật-Trung, đang nỗ lực hết sức để hiện thực hóa kế hoạch này. Theo ông, Tokyo đã phản ứng "tích cực” trước đề xuất trên, trong khi Bắc Kinh cũng thể hiện "khá sẵn sàng". 

Thông tin trên được đưa ra trong bối cảnh quan hệ giữa Trung Quốc và Nhật Bản gia tăng căng thẳng, sau khi Tokyo ngày 24/8 chính thức xả nước thải nhiễm phóng xạ từ nhà máy điện hạt nhân Fukushima số 1 đã qua xử lý ra biển. Phản ứng trước động thái trên, Bắc Kinh tuyên bố ngừng nhập khẩu tất cả hải sản có nguồn gốc từ nước láng giềng.

Tuy nhiên, phát biểu tại sự kiện của CSIS, Đại sứ Nhật Bản tại Mỹ Koji Komita hy vọng vấn đề xả thải nước nhiễm xạ đã qua xử lý sẽ không cản trở nỗ lực ổn định quan hệ song phương. Ông nêu rõ Tokyo sẽ tiếp tục nỗ lực tìm kiếm mối quan hệ "mang tính xây dựng và ổn định" với Trung Quốc. 

Tại hội nghị thượng đỉnh 3 bên đầu tiên vào năm 2008, lãnh đạo 3 nước Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc đã nhất trí tổ chức hội nghị trên cơ sở thường niên và luân phiên. Tuy nhiên, sau hội nghị gần nhất tại Trung Quốc vào tháng 12/2019, ba nước vẫn chưa tổ chức hội nghị thượng đỉnh nào. Nguyên nhân dẫn tới việc này được cho là do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, cùng các vấn đề thời chiến khiến quan hệ Nhật Bản-Hàn Quốc xuống mức thấp nhất trong nhiều năm.

Ông Tharman Shanmugaratnam trở thành Tổng thống thứ 9 của Singapore

Sau cuộc bỏ phiếu ngày 1/9, ông Tharman Shanmugaratnam trở thành Tổng thống thứ 9 của Singapore. (Ảnh: CNA)

Kết quả bầu cử chính thức được công bố vào sáng 2/9 cho thấy, ông Tharman Shanmugaratnam giành được 70,4% tổng số phiếu bầu, trong khi hai ứng cử viên còn lại là ông Ng Kok Song và ông Tan Kim Lian lần lượt đạt được 15,72% và 13,88% số phiếu bầu.

Ông Tharman Shanmugaratnam, 66 tuổi là nhà kinh tế và một chính khách của Singapore. Ông đã từng là Phó Thủ tướng từ năm 2011 đến 2019 và là Bộ trưởng cao cấp trong chính phủ từ 2019 đến 2023. Ông Tharman có bề dày kinh nghiệm về lãnh đạo, chuyên môn tài chính và quan hệ quốc tế.

Sau khi có kết quả bầu cử, Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long đã gọi điện cho ông Tharman để chúc mừng chiến thắng cũng như cam kết về sự hợp tác toàn diện của chính phủ. Thủ tướng Lý Hiển Long tin tưởng ông Tharman sẽ đảm nhận xuất sắc vai trò Tổng thống Singapore.

Theo dự kiến, ông Tharman sẽ bắt đầu công việc của mình sau khi Tổng thống Halimah Yacob kết thúc nhiệm kỳ vào ngày 13/9. Bà Halimah  Yacob là nữ Tổng thống đầu tiên trong lịch sử Singapore, bà bắt đầu nhiệm kỳ từ năm 2017.

Ngày 1/9, hơn 2,7 triệu cử tri Singapore đã đi bỏ phiếu để lựa chọn ra vị tổng thống thứ 9 của đảo quốc sư tử.

Trong cuộc bầu cử Tổng thống Singapore năm nay có ba ứng cử viên chính thức tranh cử, gồm cựu Bộ trưởng cấp cao Tharman Shanmugaratnam, 66 tuổi; cựu Giám đốc Đầu tư của Quỹ Đầu tư Chính phủ Singapore (GIC) Ng Kok Song, 75 tuổi;  cựu Giám đốc công ty bảo hiểm NTUC Income Tan Kin Lian, 75 tuổi.

Đây là cuộc bầu cử Tổng thống có cạnh tranh đầu tiên của Singapore trong 12 năm qua. Những vấn đề nổi bật chi phối tâm lý của các cử tri năm nay là chi phí sinh hoạt ngày càng đắt đỏ, vấn đề nhà ở và việc làm./.

PV (tổng hợp)/dangcongsan.vn