Kỷ niệm 200 năm ngày sinh Ph.Ăng-ghen (28/11/1820-28/11/2020)

---

Ph.Ăng-ghen, lãnh tụ lỗi lạc, người thầy vĩ đại của giai cấp vô sản

Ph.Ăng-ghen, lãnh tụ thiên tài, người thầy vĩ đại và lỗi lạc của giai cấp vô sản. Ông đã cùng với Các-Mác dày công nghiên cứu, xây dựng nguyên lý của chủ nghĩa xã hội khoa học và dành trọn đời đấu tranh cho lý tưởng và sự nghiệp giải phóng giai cấp công nhân, lao động thế giới.

Năm tháng qua đi, thế giới cũng nhiều đổi thay, nhân loại sẽ còn biết đến nhiều học thuyết nổi tiếng, nhưng tên tuổi và học thuyết của Ph.Ăng-ghen, cũng như tất cả những gì ông đã cống hiến tâm huyết cho khoa học, cho cuộc đấu tranh của công nhân lao động, vì sự bình đẳng, tiến bộ xã hội luôn mãi trường tồn.

 Ph. Ăngghen - Nhà lý luận và chiến sĩ cách mạng vĩ đại

Ph.Ăng-ghen sinh ngày 28/11/1820 trong một gia đình chủ xưởng ở thành phố Ba-rơ-men, miền Rê-na-ni, nước Đức. Sau khi rời quân đội, cuối năm 1842, ông sang Anh và sống ở thành phố công nghiệp dệt Man-chet-xtơ. Tại đây, ông quyết định đi sâu tìm hiểu đời sống của những người công nhân lao động. Qua đó, phát hiện sứ mệnh lịch sử vĩ đại của giai cấp công nhân trong công cuộc đấu tranh giải phóng người lao động, xây dựng xã hội mới không có áp bức, bóc lột, bất công. Năm 1884, ông công bố tác phẩm “Góp phần phê phán chính trị kinh tế học”. Các-Mác coi đó là một tác phẩm thiên tài về khoa học chính trị-kinh tế học của giai cấp vô sản thế giới.

Cuối tháng 8/1884, Ăng-ghen gặp Các-Mác ở Paris, mở ra thời kỳ cộng tác, gắn bó lâu dài giữa hai người trong sự nghiệp đấu tranh cho chủ nghĩa cộng sản khoa học. Hai ông đã viết chung cuốn “gia đình thần thánh” và “hệ tư tưởng Đức” nhằm phê phán triết học của phái Hê-ghen và phái Phơ-bách và đặt cơ sở cho triết học duy vật biện chứng và duy vật lịch sử.

Cùng với nghiên cứu lý luận, Ăng-ghen và Các-Mác đã bắt liên lạc với phong trào công nhân các nước. Năm 1847, hai ông khởi thảo “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản” và tác phẩm này xuất bản lần đầu tiên vào tháng 2/1848 tại Luân Đôn bằng tiếng Anh, trở thành Văn kiện có tính chất cương lĩnh đấu tranh của giai cấp vô sản quốc tế.

Tháng 2/1848, cách mạng tư sản bùng nổ ở Pháp rồi lan sang Đức và nhiều nước châu Âu. Phong trào công nhân lúc này phát triển rất mạnh mẽ. Các-Mác và Ăng-ghen trở về Đức, xuất bản tờ “Báo Rê-na-ni mới”. Trên những trang báo này, Ăng-ghen kêu gọi nhân dân Đức kiên quyết đấu tranh chống chế độ nông nô và chế độ chuyên chế phong kiến, vạch trần sự phản bội của giai cấp tư sản Đức và tính không triệt để của những người dân chủ tiểu tư sản. Ăng-ghen cùng với Các-Mác kiên quyết bảo vệ chủ trương đấu tranh cho một nước Đức cộng hoà, dân chủ và thống nhất.

Trong hai mươi năm (1850-1870), Ăng-ghen sống ở Man-chet-xtơ. Ông viết nhiều bài tổng kết kinh nghiệm cuộc cách mạng ở Đức: “Cách mạng và phản cách mạng ở Đức”, đi sâu nghiên cứu về kinh tế chính trị học và giúp đỡ Các-Mác rất nhiều trong việc biên soạn bộ “Tư bản”. Ông viết những bài về quan hệ quốc tế, về nghệ thuật quân sự và những lĩnh vực khác. Những công trình của Ăng-ghen thể hiện một tư duy, sự hiểu biết rộng lớn, một tầm nhìn sâu sắc, một khả năng nhận định thiên tài trên nhiều lĩnh vực khoa học và cuộc sống. Vì vậy, Các-Mác rất tự hào khi gọi người bạn chiến đấu của mình là một bộ “Bách Khoa”.

Tuy xuất thân từ một gia đình tư sản, nhưng thông qua các hoạt động thực tiễn, Ăng-ghen luôn quan tâm, gần gũi đời sống, việc làm và phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân lao động thế giới. Ông thường xuyên giữ vững sợi dây liên lạc với những người lãnh đạo công nhân các nước; tham gia Quốc tế thứ nhất, cùng với Các-Mác đấu tranh chống lại các trào lưu tư tưởng phi vô sản; ủng hộ và tích cực giúp đỡ các chiến sĩ Công xã Paris (1871).

Ăng-ghen viết tác phẩm quan trọng: “Chống Đuy-rinh” (1877) nhằm chống lại những quan điểm tiểu tư sản có tính chất cơ hội chủ nghĩa.

Năm 1883, Các-Mác qua đời, Ph.Ăng-ghen phải nhận trách nhiệm lãnh đạo giai cấp vô sản quốc tế; đồng thời, tập trung nghiên cứu để hoàn thành công trình đồ sộ “Tư bản” của Các-Mác, người bạn chiến đấu thực hiện còn dang dở.

Năm 1844, Ăng-ghen viết xong tác phẩm nổi tiếng “Nguồn gốc của gia đình, của chế độ tư hữu và của Nhà nước”; năm 1888 cho ra đời cuốn “Lút-vích Phơ-bách và sự cáo chung của nền triết học cổ điển Đức”. Trong những năm cuối đời, Ăng-ghen đấu tranh không khoan nhượng chống mọi biểu hiện cơ hội chủ nghĩa trong phong trào công nhân.

Ph.Ăng-ghen, nhà tư tưởng vĩ đại của chủ nghĩa cộng sản, người chiến sĩ kiên cường của giai cấp vô sản, người đồng chí trung thành, tận tụy và người bạn hết mực khiêm nhường của Các-Mác mãi mãi sống trong lòng giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới.

Ph.Ăng-ghen và các tác phẩm của ông đã cách chúng ta hơn 170 năm, nhưng về căn bản vẫn là những giá trị rất to lớn và vững bền; là những chỉ dẫn không thể thiếu trên con đường nhân loại đi đến tiến bộ.

Theo năm tháng, thế giới sẽ tiếp tục đổi thay và phát triển, nhân loại sẽ tiếp tục xuất hiện nhiều học thuyết nổi tiếng; nhưng tên tuổi, học thuyết của Ph.Ăng-ghen và những cống hiến tâm huyết của ông cho khoa học, cho cuộc đấu tranh của những người công nhân lao động, vì sự bình đẳng, tiến bộ xã hội luôn trường tồn trong trái tim và khối óc của nhân loại tiến bộ trên thế giới.

Tuấn Anh