Kỷ niệm 110 năm Ngày sinh đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai (30/9/1910-30/9/2020)

Chân dung đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai

Nguyễn Thị Minh Khai - Người chiến sĩ cộng sản kiên trung, bất khuất

---

* Cuộc đời và quá trinh hoạt động cách mạng

Đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai, (tên thật là Nguyễn Thị Vịnh) sinh ngày 30/9/1910, tại xã Vịnh Yên, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An. Năm 1919 Nguyễn Thị Vịnh học tập tại trường Nguyễn Trường Tộ, sau đó chuyển sang trường Tiểu học Cao Xuân Dục. Năm 1926, Nguyễn Thị Vịnh tích cực tham gia phong trào đấu tranh tại Vinh, vận động nữ sinh tham gia bãi khóa, tổ chức lễ truy điệu cụ Phan Châu Trinh. Năm 1927 gia nhập Việt Nam Cách mạng đảng, lấy tên là Nguyễn Thị Minh Khai.

Sau khi Đảng ta được thành lập, đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai trở thành đảng viên lớp đầu tiên của Đảng, được phân công phụ trách tuyên truyền, vận động phụ nữ, huấn luyện đảng viên ở Trường Thi, Bến Thủy và tổ chức Hội Phụ nữ Giải phóng. Tháng 3/1930 được cử sang Hương Cảng công tác tại Văn phòng Chi nhánh Ban Phương Đông của Quốc tế Cộng sản, làm nhiệm vụ liên lạc với các tổ chức cách mạng Việt Nam ở trong nước.

Năm 1931-1933, đồng chí bị mật thám Anh ở Hương Cảng bắt giam rồi chuyển giao cho chính quyền Quảng Châu cầm tù. Sau khi ra tù, Nguyễn Thị Minh Khai đến Thượng Hải công tác trong Ban Chỉ huy ở ngoài của  Đảng Cộng sản Đông Dương.

Từ ngày 25/7 đến 21/8/1935, đồng chí là đại biểu chính thức tham dự và phát biểu tham luận tại Đại hội VII Quốc tế Cộng sản ở Mát-xcơ-va. Sau khi tham gia khóa học tại Trường Đại học Phương Đông, đầu năm 1937, đồng chí về Sài Gòn và được cử vào Xứ ủy Nam Kỳ, là Bí thư Thành ủy Sài Gòn-Chợ Lớn. Ngày 30/7/1940, đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai bị thực dân Pháp bắt giam tại Khám Lớn-Sài Gòn, sau khi tra tấn dã man, sáng 28/8/1941, Nguyễn Thị Minh Khai cùng một số đồng chí khác bị giặc xử bắn ở Hóc Môn.

* Những đóng góp cho sự nghiệp cách mạng Việt Nam

Sau khi Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên ra đời, công tác vận động học sinh tham gia cách mạng tại các trường học ở Vinh như: Tiểu học Cao Xuân Dục, Nguyễn Trường Tộ được chú trọng. Được sự dìu dắt, giác ngộ tinh thần yêu nước của thầy cô giáo là hội viên Hội Phục Việt, Nguyễn Thị Minh Khai đã tham gia Hội Tu thân do thầy Trần Phú tổ chức. Nhờ những hoạt động tích cực, năm 1927, đồng chí được kết nạp vào Hội Việt Nam Cách mạng đảng, phụ trách công tác vận động phụ nữ, huấn luyện đảng viên mới ở Vinh, Bến Thủy…Đồng chí đã vận động, kết nạp nhiều phụ nữ vào Việt Nam Cách mạng đảng, sau này trở thành những cán bộ nòng cốt. Từ đó, phong trào đấu tranh của nữ công nhân Vinh, Bến Thủy ngày càng phát triển mạnh mẽ.

Bên cạnh tổ chức tuyên truyền cách mạng, bồi dưỡng cho công nhân và cốt cán, đồng chí còn đến các làng, xã xung quanh thành phố Vinh để tìm hiểu đời sống, nguyện vọng của bà con nông dân lao động. Nhờ đó, phong trào cách mạng ở Vinh phát triển khá mạnh, góp phần cho việc xây dựng hệ thống cơ sở đảng và các tổ chức quần chúng của Đông Dương Cộng sản Đảng, cũng như huấn luyện lực lượng nòng cốt của phong trào Xô Viết Nghệ-Tĩnh.

Ngày 3/2/1930, Đảng ta được thành lập, đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai chính thức trở thành đảng viên Đảng Công sản Việt Nam, là một trong những đảng viên lớp đầu tiên của Đảng ta, đứng trên lập trường chủ nghĩa Mác-Lênin, lập trường của giai cấp vô sản đấu tranh chống thực dân, đế quốc xâm lược, giành độc lập dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người.

* Người chiến sĩ cộng sản kiên trung

Mặc dù bị thực dân Pháp truy lùng gắt gao, nhưng với bản lĩnh chính trị vững vàng, Nguyễn Thị Minh Khai luôn tiên phong trong công tác vận động quần chúng đấu tranh và huấn luyện, đào tạo cán bộ cho Đảng.

Trong các năm 1930-1931, nhiều chiến sĩ bị kẻ thù khủng bố, truy bắt, tù đày, nhưng vượt qua khó khăn, ác liệt, cùng với các đồng chí của mình, Nguyễn Thị Minh Khai vẫn kiên trì, giữ vững tinh thần, khôi phục lại phong trào, hoàn thành trọng trách được cách mạng và Quốc tế Cộng sản tin tưởng giao phó.

Giữa năm 1937, khi được chỉ định làm Bí thư Thành ủy Sài Gòn-Chợ Lớn, trong điều kiện vây bắt ráo riết của kẻ thù, đồng chí vẫn bám sát cơ sở, đưa phong trào phát triển, được sự tin yêu của đồng chí và nhân dân. Là một Xứ ủy viên có tầm hiểu biết sâu rộng, thông thạo tiếng Pháp, tiếng Anh và Quảng Đông, trong các năm 1938-1939, Nguyễn Thị Minh Khai đã sát cánh cùng Đồng chí Lê Hồng Phong chuẩn bị các báo cáo cho các hội nghị của Đảng và là một nhân tố chủ chốt trong cuộc bút chiến trên Báo Dân chúng. Đặc biệt, Nguyễn Thị Minh Khai còn là một diễn giả xuất sắc của nhiều cuộc mít-tinh lớn ở các rạp hát của thành phố Sài Gòn-Chợ Lớn-Gia Định, đấu tranh với luận điệu của bọn Tờ-rốt-kít…

Ngày 30/7/1940, đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai bị mật thám Pháp bắt giam tại Sài Gòn, chúng dùng nhiều thủ đoạn tra tấn hiểm độc, nhưng không làm lay chuyển được ý chí kiên cường của người nữ chiến sĩ cộng sản.

Sau khi cuộc Khởi nghĩa Nam Kỳ bị khủng bố, tòa án thực dân buộc đồng chí nhận tội danh lãnh đạo cuộc khởi nghĩa và kết án tử hình. Sáng ngày 28/8/1941, thực dân Pháp đưa đồng chí Nguyễn Thị Minh Khai và một số lãnh đạo kiên trung của Đảng ra xử bắn tại ngã tư Giềng Nước, Hóc Môn. Trước pháp trường, đồng chí hướng về phía đồng bào mình, với những lời tâm huyết:“Việc chúng tôi làm là chính nghĩa. Vì muốn Tổ quốc tôi được độc lập, dân tôi được ấm no mà chúng tôi làm cách mạng; chúng tôi không có tội gì…”.

Phút cuối cùng của cuộc đời, Nguyễn Thị Minh Khai vẫn đau đáu trong lòng về nhiệm vụ với Đảng, với lòng mong muốn cho dân tộc, đất nước Việt Nam có độc lập, tự do. Sự hy sinh cao cả của người cộng sản kiên cường Nguyễn Thị Minh Khai đã góp phần tô thắm truyền thống vẻ vang của Đảng và trở thành tấm gương đạo đức cách mạng sáng ngời cho các thế hệ học tập, noi theo.

Cuộc đời và sự nghiệp, lòng yêu nước nhiệt huyết, phẩm chất và khí tiết cách mạng cao quý của người cộng sản Nguyễn Thị Minh Khai mãi mãi được khắc ghi cho muôn đời sau.

 Tuấn Anh